دانلود فیلم و نقد معماری: دانشکده معماری دانشگاه پورتو (بخش اول)

ساختمان: دانشکده معماری دانشگاه پورتو

معمار: آلوارو سیزا

مقدمه: رویکردی که برای ارائه مطلب در مورد آثاری که در فیلم ها ارائه می شوند را شاید بتوان نوعی نگاه پدیدارشناسانه به موضوع تلقی کرد که بنده از طرفداران آن هستم. یعنی به اتفاقاتی که در خود اثر رخ داده مراجعه کرده و به توضیحاتی از معمار یا منتقدین که مستقیما با اثر ارتباط دارد پرداخته شود و میزان انطباق نظریات معمار با آنچه عملی شده سنجیده شود و فارغ از پیش داوری های سبکی و یا توجه به عناوین معمار و سایر کارهای وی سعی شود نکاتی از دل خود بنا بیرون کشیده و به بحث گذاشته شود.

بخش اول : رابطه معماری و زمینه

زمینه که به عنوان معادل رایج برای وازه context در ادبیات معماری در نظر گرفته می شود یکی از مفاهیم مهم معماری است و به عنوان یک عامل تاثیرگذار در شکل گیری یک اثر معماری محسوب می شود. اصولا حتی اگر یک معمار به این عامل توجه هم نکند پس از استقرار بنا یا ساخت و اتمام بنا، این اثر در زمینه خود قرار گرفته و از این نظر مورد ارزیابی قرار می گیرد. زمینه یا متن یک اثر از قطعه زمین اختصاص یافته به پروژه یا همان سایت و ویژگی های آن نظیر اندازه و مساحت، شکل هندسی، توپوگرافی، پوشش گیاهی، مقاومت خاک و… شروع شده و به مسائلی نظیر دسترسی ها، همجواری ها، چشم اندازها ( داخل به خارج و برعکس) نیز تسری پیدا کرده که عمده این ها مسائل فیزیکی و بصری مرتبط با زمینه شکل گیری اثر هستند و در مقیاس کلان تر شرایط اقلیمی و زمینه فرهنگی و  اجتماعی بستر پروژه را در بر می گیرد…

آنچه از نظر بصری و هندسی در این پروژه به چشم می خورد و در متن فیلم هم اشاراتی شده، شکل استقرار و سازماندهی احجام در پلان تابع شکل هندسی زمین که تقریبا مثلثی است، بوده طوری که حیاط میانی شکل گرفته توسط بناها نیز مثلثی شکل است و بناها تقریبا در امتداد دو ضلع بزرگتر مثلث سایت امتداد یافته اند. از نظر بصری، مجموعه ساختمان ها چه از نظر هندسی و چه رنگ با زمینه طبیعی خود در تضادند اما پراکندگی ساختمانها و خرد شدن احجام و ارتفاع ساختمانها نسبت به درختان و به کارگیری رنگ سفید در زمینه سبز طبیعت باعث شده مجموعه به نوعی هماهنگی بصری با محیط طبیعی دست یابد در عین حال که هویت مستقل خود را حفظ کرده است. در یک چشم انداز دورتر، احجام بلندتر ساختمان ( ۴ برج آموزشی) با شکل کلی بناهای پس زمینه و پیش زمینه خود هماهنگند و باز هم سفیدی رنگ و بی پیرایگی آنها تا حدودی نمای کلی مجموعه را از سایر ساختمان ها متمایز می کند.

منطق استقرار بناها در درون سایت با توجه به عملکردشان تابع شرایط اطراف زمین است. فضاهای آموزشی (کلاس ها و کارگاهها) در برج های چهارگانه در سمتی از زمین که مشرف به رودخانه هست قرار دارند با پنجره هایی کشیده در ارتفاع متناسب با وضعیت نشسته افراد در حین کار در کلاس و آتلیه، تا ضمن نوردهی یکسان به داخل کلاس، بهترین دید ممکن را به منظره زیباتر اطراف سایت فراهم کند. این نگاه عملکردی به پنجره ها در بخش های دیگر پروژه هم به چشم می خورد. هر جا که راه پله و رمپ وجود داشته پنجره خود را با شیب آن هماهنگ کرده تا بهترین دید و نور برای فضای سیرکولاسیون فراهم شود. این نگاه عملکردی به پنجره ها در اولین بخش ساخته شده این مجموعه که عمارتی است به شکل یک U که انگار از برش سر یک مثلث به دست آمده نیز دیده می شود. اینجا که معماری درون گرا به مدد شکل هندسی خود و با کمک بام های پیش آمده و سایه اندازی درختان اطراف که همگی به کنترل نور کمک می کنند، به معمار امکان داده تا از پنجره های قدی استفاده کند و آتلیه هایی روشن تر و دلبازتر را نسبت به آتلیه های احجام برون گرا فراهم کند. در اینجا یک جزئیات جالب دیگر هم دیده می شود که یکی ازکنج های بیرونی بنا برای ایجاد مسیر حرکتی که لازم بوده، بدون معطلی بریده شده و پخ خورده و همینجا فرصت مناسبی برای استقرار یک پنجره در سطح حاصله فراهم شده ولی کف سازی هنوز بر تصویر حجم اصلی بر روی سطح زمین تاکید دارد. (انگار معمار می خواسته تاکید کند که حجم اصلی می بایست زمین را مماس بر این خطوط لمس می کرده اما برای حرکت بهتر و به احترام شمای مخاطب، بخشی از حجم را بریده ام) (دقیقه ۴ و۹ ثانیه مکث کنید).

 اما برخورد «سیزا»، معمار پروژه با سایه بان های نمای مشرف به رودخانه که تقریبا نمای جنوبی هم هست کمی سوال برانگیز است. گر چه اکثر پنجره ها در این نما سایه بان افقی دارند اما برخی پنجره ها هم کاملا بدون سایه بان هستند که نگاه عملکردی را در برخورد با سایه بان ها با پرسش مواجه می کند. اما با توجه به این که من اطلاعی از پلان طبقات و فضاهای پشت این پنجره ها ندارم هنوز قضاوت درستی نمی توانم در مورد علت آن داشته باشم. چرا که به نظر نمی رسد «سیزا» وسواس خاصی از لحاظ زیبایی شناسی فرم در خلق احجام و به کارگیری سایه بان ها در این پروژه داشته باشد که بگوییم حذف برخی سایه بان ها به دلیل زیبایی شناسی فرم بنا بوده است. در جاهای مختلفی از بناها الصاق احجام و زوائدی را برای اتصال یک فضای ورودی و نظایر آن به احجام می بینید که به نظر خام دستانه می رسد و فقط دلیل وجود این زوائد نیاز عملکردی به آنها بوده است در حالی که بسیاری معماران که فرم برایشان اهمیت دارد از الحاق سایه بان و سردر و ورودی به این شکل به حجم بنا خودداری می کنند. (دانشجویان عزیز یک بار در کرکسیون های خود این کار را امتحان کنید و واکنش اساتید خود را ببینید)

از طرفی در ضلع تقریبا شمالی سایت که مشرف بر بزرگراه است بخش اداری و فضاهای عمومی پروژه نظیر سالن سخنرانی، گالری و کتابخانه قرار گرفته اند. همانطور که در فیلم هم اشاره می شود کشیدگی خطی این احجام که عمدتا احجام صلب تری هم هستند به عنوان راهکاری در جهت کنترل آلودگی صوتی و بصری بزرگراه به کار گرفته شده است.

فیلم را از آدرسهای زیر دانلود کنید:

لینک مستقیم: دانشکده معماری دانشگاه پورتو، آلوارو سیزا

لینک کمکی (۴shared): دانشکده معماری دانشگاه پورتو، آلوارو سیزا

حجم فایل: حدود ۳۵۰ مگابایت

فرمت فایل: avi

زمان: ۳۰ دقیقه

پسورد فایل: www.memarchitect.com

در صورتی که مطالب ارائه شده، در هر بخشی دارای کپی رایت داخلی است،لطفا ما را باخبر کنید.